Vuurwerkangst bij katten: dit kun je er aan doen

Bij de ontwikkeling van vuurwerkangst kunnen verschillende oorzaken een rol spelen. Een dier kan van nature sneller angstig zijn door een erfelijke basis. Angstige ouderdieren kunnen hun angst-genen meegeven aan nakomelingen. Bij deze gevoelige dieren kun je met training wel vooruitgang boeken, maar helemaal oplossen wordt moeilijker.

Een beperkte socialisatie is ook een belangrijke oorzaak voor angstproblemen. Als kittens in de gevoelige periode niet gewend zijn aan allerlei geluiden ontwikkelen ze sneller vuurwerkangst. Naast een erfelijke basis en beperkte socialisatie spelen leerervaringen een grote rol in de ontwikkeling van angst. Hiermee wordt bedoeld dat schrikervaringen met harde knallen het probleem kunnen verergeren. Een kat kan ook door één slechte ervaring plots panisch worden voor harde geluiden. In dat geval spreken we van een traumatische ervaring. Als laatste kan een kat gevoeliger zijn voor prikkels als hij pijn of stress ervaart of ziek is.

Wanneer bekend is welke factoren een rol spelen in de vuurwerkangst, kun je kijken welke behandeling daar het beste bij past. Naast inzicht in de oorzaken van de angst, is het ook belangrijk om te kijken naar de mate van angst.

Mate van angst

Angst is er in gradaties. Er is sprake van angst wanneer je kat zijn lichaamshouding verlaagt bij het horen van een knal. Vaak is er ook vluchtgedrag en/of verstopgedrag te zien. Wanneer je kat binnen een aantal minuten na de knal herstelt en in december nog steeds naar buiten wil, is er sprake van matige angst. Je kunt dan  zelf aan de slag met een geluidstraining en milde angst- en stressverlagende middelen.

Wanneer je kat al weken voor de jaarwisseling niet meer naar buiten wil, zijn schrikreacties uitbreidt naar allerlei knalgeluiden en na de knallen langdurig schrikkerig en alert blijft, is de angst heviger en heeft het probleem meer impact op het leven van de kat. Deze katten zijn gebaat bij een doorverwijzing naar een gedragstherapeut voor een advies op maat en ondersteunende middelen in overleg met een dierenarts.

Behandeling vuurwerkangst

Als je een angstig dier weer wil laten wennen aan harde geluiden zoals vuurwerk, zullen je moeten gaan trainen. Het hertrainen van vuurwerkangst bestaat uit een aantal onderdelen:

1. geluidstraining;
2. angstverlagende middelen als ondersteuning voor de training;
3. maatregelen en middelen om terugval te voorkomen tijdens de jaarwisseling.

1. Geluidstraining

De meest ideale situatie is om te gaan trainen vóórdat er buiten knallen zijn. Voor katten met hevige angst is dit in de maanden oktober en november. Katten met matige angst kunnen ook later nog vooruitgang boeken door een gewenningstraining te starten. Een geluidstraining bestaat uit het eerst zachtjes en vervolgens stapsgewijs harder blootstellen aan diverse geluiden met behulp van een geluiden-cd.

Er zijn ook websites met bruikbare geluiden die je kunt afspelen in de training. Verschillende soorten geluiden, afgespeeld op verschillende apparaten en in verschillende ruimtes in huis en buitenshuis, verhogen de kans op een succesvol eindresultaat.
Als er in december gewenning is opgetreden door de geluidstraining, kan je kat vervolgens ook gaan leren dat het horen van een knal een aankondiging wordt voor iets lekkers (‘voor elke knal een snoepje’).

2. Angstverlagende middelen ter ondersteuning

Voor een kat met hevige angst is het – naast de geluidstraining – noodzakelijk om ruim voor december te starten met angstverlagende middelen. De meeste angstremmende medicatie moet worden voorgeschreven door een dierenarts. Het adviseren van milde stressverlagende middelen bij een kat met hevige vuurwerkangst vergroot de kans op een kat die verder getraumatiseerd raakt in de maand december.

Voor katten met matige angst kan het combineren van producten die op verschillende wijze werken een goede optie zijn. Bijvoorbeeld het combineren van het blootstellen aan feromonen, samen met de inname van milde angst- en stressverlagende middelen.

3. Maatregelen tijdens de jaarwisseling

Het is een misvatting dat dieren die een vuurwerktraining hebben doorlopen, ook daadwerkelijk vuurwerkproof zijn en helemaal blij Oud & Nieuw doorkomen. Juist dan zijn er aanvullende adviezen nodig om terugval te voorkomen. Het aanbieden van een veilige plek en een mentale bezigheid zoals een gevulde voerpuzzel helpt de kat om de avond door te komen. En ook dan kunnen katten ondersteund worden met stressverlagende middelen.

Niet troosten en negeren; is dat zo?

Je leest en hoort het overal: “Negeer het angstige gedrag van je dier, troost hem niet want dan maak je de angst erger.” In enkele situaties kan dit zo zijn; in de meeste gevallen echter is dit niet zo. Een kat die angstig is voor geluiden zal niet angstiger worden doordat je hem aandacht schenkt. Je kunt je het beste normaal gedragen zoals je altijd doet.
 
ADVIEZEN OP EEN RIJ

• Is je kat nog jong? Leer hem dan vast te wennen aan knalgeluiden nog voordat de angst ontstaat.
• Gebruik een geluidstraining plus ondersteunende middelen als er sprake is van vuurwerkangst.
• Negeer je angstige kat niet.
• Vraag advies aan een Tinley-gedragstherapeut als de angst hevig is.

Gastblogger: Yvon Sweere
Yvon Sweere is al meer dan 10 jaar professioneel bezig met het vak kattengedragstherapie. Ze voorziet dagelijks katteneigenaren van advies bij gedragsproblemen zoals onzindelijkheid, agressie en angst. Ze is docent op de opleiding Gedragstherapeut voor katten en mede-eigenaar van de franchiseorganisatie Tinley Gedragstherapie voor Dieren.