[blog] Ruiken mensen en katten dezelfde geuren?

Mensen en katten zijn niet hetzelfde, maar ruiken wij wel dezelfde geuren? Sommige geuren komen bij ons sterk binnen, maar dat lijkt bij onze huisdieren ook het geval. Ze zijn kieskeurig wat eten betreft, ruiken en inspecteren mij volledig als ik thuis kom van een avondje uit. (helemaal als ik bij vrienden ben geweest die ook katten of een hond hebben.) Soms lijkt het zelfs alsof ze een scheet ruiken, zo’n gekke bek trekken ze dan! Wat ruiken katten precies en is dat verschillend van wat wij ruiken?

Neus van een kat

De neus is het belangrijkste zintuig 

Geuren zijn een belangrijke communicatievorm bij katten. Door geuren kunnen zij zich veilig voelen in huis of juist niet. Onderling communiceren katten ook met geur. Katten ruiken gemiddeld 20x meer/beter dan mensen. Zij kunnen meer geuren onderscheiden en waarnemen. Begrijp je nu waarom katten niet houden van luchtverfrissers, deodorant en bijvoorbeeld wierook? Wij ruiken deze geuren, omdat ze al enigszins overheersend zijn. Denk eens na als dit nog 20x harder binnen dreunt in je neus. Dat is geen pretje. Katten doe je zodoende meer plezier door een raampje vaker open te zetten dan luchtverfrissers te gebruiken.

Als je weet dat een kat vele malen beter ruikt dan jou, dan begrijp je dat dit ook geldt voor urine-geur. Katten die sproeien of onzindelijk zijn binnenshuis hebben vaak een vaste plek hiervoor. Ook al reinigen wij dit, zodat de urine niet meer te ruiken is (denken we althans), de kat keert toch terug om te plassen of te sproeien. Zodra wij menen een geur niet meer kunnen ruiken, kunnen katten dat juist nog makkelijk! Daarom moet je altijd alert zijn bij het schoonmaken van urineplaatsen.

Communicatie met geuren

Feromonen zijn unieke geuren die elke kat afzonderlijk afgeeft. Deze feromonen worden via de geurklieren verspreidt. Zie de afbeelding om te zien waar de geurklieren van katten zich bevinden. Katten willen graag hún geur afgeven binnen- en buitenshuis. Dit doen ze door kopjes te geven tegen mensen, meubels of andere objecten. Krabben wordt gedaan om de nagels scherp te houden, maar ook om geur af te zetten.

Geurklieren van een kat

Overige geuren

Naast de feromonen die een kat afgeeft, kan een kat nog veel meer geuren achterlaten. Denk aan urine en ontlasting. Een kat die zich veilig en vertrouwd voelt in huis, zal zijn behoefte altijd netjes ondergraven. Dit doet een kat, zodat de huisgenoten er geen last van ondervinden. Mocht een kat stress hebben of angstig zijn, dan kan de ontlasting mogelijk niet begraven worden. De drol blijft dan liggen en ruikt heviger voor huisgenoten. Veel katten doen dit overigens ook in de tuin. Maar dat is dan vooral om buurtkatten te laten weten (ruiken) dat deze tuin al bezet is.

Flehmen

Katten kunnen dus ruiken, maar ook zeker proeven! De tong zit namelijk boordevol smaakpapillen. Dit is hetzelfde als mensen. Maar katten hebben nog een extra zintuig: het Vomeronasaal Orgaan, VNO. Beter bekend als ‘het Orgaan van Jacobson’. Mensen hebben dit overigens ook, maar wij ruiken feromonen niet. En de werking is bij ons onbewust. Denk hierbij aan opwinding, aangetrokken voelen en ongeremdheid.

Katten daarentegen moeten dit bewust ‘open’ zetten om feromonen waar te nemen. Soms zie je een kat, die zijn kop in de lucht steekt en de bek een beetje open doet. Sommige mensen zeggen dat het lijkt alsof de kat een scheet ruikt… hahaha! Daar lijkt het inderdaad op, want de kat knijpt dikwijls met de ogen en beweegt de kop rustig heen en weer. De geur wordt kritisch opgenomen en beoordeeld. Als je een kat dit ziet doen, zetten zij het orgaan van Jacobson open en nemen geuren op. Dit gedrag en specifieke houding noem je Flehmen bij katten. Wil je graag een voorbeeld zien, dan kun je hier een video bekijken van een kat die flehmt, nadat deze de kleding van de eigenaar nauwkeurig bestudeert.

Orgaan van Jacobson

Visitekaartje achterlaten

Van al deze geuren, is het prettige dat deze een geruime tijd ‘beschikbaar’ zijn. De geur is zelfs na een tijdje nog waarneembaar voor andere katten.  Ook al is de kat op dat moment elders aanwezig. Dat is niet alleen handig, maar ook erg belangrijk. De geuren van een kat bevatten veel informatie. Waar zijn ze geweest en op welk tijdstip, hoe staat het met de seksuele status (belangrijk in de paartijd. Ruik je of de poes krols is en gedekt kan worden?) en veranderingen in gezondheid zijn waarneembaar.

Foto's en illustraties: Pixabay en Anneke Houbraken


Over de auteur

Anneke Houbraken is gediplomeerd gedragstherapeut voor katten. Sinds 2014 heeft ze een eigen praktijk, Miauw-Kattentherapie. Ze is geboren op een boerderij en altijd omringd geweest door verschillende dieren. Toch trokken katten haar aandacht. Naast eigenaren en hun kat(ten) helpen met het oplossen en voorkomen van probleemgedrag, verzorgt Anneke op regelmatige basis lezingen en workshops over kattengedrag. Daarnaast is ze gastdocent op het Helicon MBO-Den Bosch, waar ze vol enthousiasme vertelt over het gedrag van katten. Natuurlijk heeft ze zelf ook katten. Drie stuks: een kruising Europees korthaar en twee Ragdolls.


Miauw Kattentherapie: www.miauw-kattentherapie.nl