Baby en huisdier: hoe zorg je dat het goed gaat?
Harde huilgeluiden, andere geuren en soms ook ineens veel minder aandacht. Vaak denken we er niet over na wat voor effect de komst van een kindje op een huisdier heeft. Ook dieren moeten wennen als de omgeving ingrijpend verandert. Net zoals mensen verschillen, reageren ook dieren individueel op een nieuwe situatie. Dit kan van invloed zijn op de veiligheid van je kindje, maar ook op die van je huisdier. Juist omdat gedrag zich moeilijk laat voorspellen, is het belangrijk om je huisdier voor te bereiden. Door je huisdier te trainen of te laten wennen, vergroot je de kans dat je huisdier goed reageert op de komst van je kindje.
Dieren zitten vaak helemaal niet te wachten op gezinsuitbreiding. Sommige dieren vinden kinderen beangstigend of stressvol. Honden en katten zien, ruiken en horen anders, dus geluiden, geuren en onverwachtse bewegingen kunnen een dier onrustig maken. Daarnaast zijn er de veranderingen in hun leefomgeving: staat er bijvoorbeeld ineens een box in de kamer, wordt er bijvoorbeeld een ruimte ingericht als kinderkamer of is er tijdelijk minder aandacht voor het dier rondom de komst van een kindje.
Dat dingen anders zullen zijn, is een gegeven, maar wel kun je je huisdier zo goed mogelijk voorbereiden en begeleiden bij de veranderingen. Zo kun je vooraf bepaalde dingen oefenen, bijvoorbeeld dat je kat niet in de kinderkamer mag komen, of het naast de kinderwagen meelopen van je hond. Daarmee maak je het zowel jezelf als het dier makkelijker voor als het kindje er eenmaal is.
Tips om je woonomgeving voor je huisdier goed aan te passen
Met de komst van een kindje, verandert er veel voor het dier. Belangrijk is dat ook je huisdier zijn thuis heeft en zich veilig voelt. Door al vóór de komst van een kindje aanpassingen te doen, zorg je dat je kat of hond minder leuke veranderingen niet aan het kind koppelt en daardoor het kind minder leuk gaat vinden. Bovendien kun je van tevoren zien of je huisdier tijd nodig heeft om hieraan te wennen. Deze vier tips zorgen voor een veiligere woonomgeving voor én het kind én je huisdier.
Tip 1: Zorg voor een veilige plek voor het kind
Het is aan te raden om de ruimte waar je kindje slaapt, verschoond wordt en (later) speelt, afgesloten te houden van je huisdier. Het lijkt leuk om de kat in de wieg te laten slapen of de hond op het kleedje voor de wieg te laten liggen; uit de praktijk blijkt dat het voor kinderen veiliger is als dieren niet in deze ruimte komen. Je zou ook niet de eerste zijn die over de hond struikelt met een baby in de arm.
Veel katten vinden de ligplekken voor het kind heerlijk, maar het geluid van een huilend kind niet. Dit kan tot stress leiden bij het dier en zelfs tot agressie richting jouw kindje. Los daarvan is het verstandig om met het oog op overdracht van ziektes en het mogelijk ontstaan van allergieën, de slaapruimte vrij te houden van dieren. Als een huisdier al ver voor de komst van een kindje niet meer in die ruimte mag, verklein je zijn interesse in die ruimte en ‘verliest’ het dier niet iets, als met de komst van een kind de ruimte ineens niet meer toegankelijk is.
Tip 2: Zorg voor een veilige plek voor je huisdier
Net zo goed als de veiligheid en welzijn van je kindje belangrijk is, geldt dat ook voor je huisdier. Je hond of kat moet de mogelijkheid hebben om zich terug te kunnen trekken. Niet alleen verandert er qua sfeer, geluiden, geuren en aandacht veel, in het begin is er ook kraamzorg en/of visitie. Zelfs voor dieren die dat prima aankunnen, is het belangrijk dat ze zich veilig kunnen terugtrekken. Bijvoorbeeld om zich ongestoord te kunnen wassen, eten en slapen.
Zeker als een kindje gaat kruipen, wordt het moeilijker voor het dier om aan grijpgrage handen te ontkomen. Door vooraf in huis een mooie plek te zoeken en die zo af te bakenen dat het dier erin kan, maar anderen (kinderen en onbekenden) het dier niet snel kunnen storen, creëer je een veilige plek voor je huisdier. Ook heb je dan de tijd om te merken of dit een goede plek is voor je huisdier.
Als je merkt dat je huisdier duidelijk niet op de gekozen plek wil zijn, heb je nog tijd om een andere veilige plek voor je dier te creëren. Voor een kat is een hoge plek fijn. Het liefst een goed bereikbare plek met hoog overzicht en twee manieren om erop en er vanaf te klimmen. Voor een hond is een afgeschermde ligplek fijn, maar wel een die in de buurt is van zijn favoriete persoon of personen.
Tip 3: Zorg voor een 'parkeerplek'
Los van rustig slapen, is het voor een dier fijn een plek te hebben waar het kan ontspannen zonder kind-contact. Zeker voor piekmomenten rondom het koken bijvoorbeeld, is het als volwassene lastig om op én het kind én je huisdier te moeten letten. Het is voor zowel je kindje als je huisdier veiliger, rustiger en duidelijker het dier dan op een ‘parkeerplek’ te hebben. Denk bijvoorbeeld voor een hond aan een plek achter een kinderhekje waar het kind niet bij kan en ook nooit komt. Als je hond vooraf went op bepaalde tijden en voor een bepaalde duur daar te kunnen ontspannen, heb je later veel plezier van zo’n parkeerplek.
Voor katten werken kinderhekjes niet omdat ze eroverheen springen of zichzelf erdoor wurmen (tip: kijk bij de aanschaf van een hekje of je huisdier niet klem kan komen te zitten). Voor katten die rustig zijn, kan een hoge plek in de kamer een parkeerplek worden. Je kunt de kat leren daar op bepaalde tijden te zijn door het dier daar te belonen met af en toe een kattensnoepje. Energiekere katten, kun je beter leren om op bepaalde tijden in een afgesloten kamer te zijn. Zorg dat ze op die momenten in die kamer iets leuks en nieuws te doen hebben, een kattenvoerpuzzel, of ander activiteitsspeeltje bijvoorbeeld.
Voor baby’s is de box een veilige plek als je even niet op je kindje kunt letten. Zorg er dan wel voor dat je huisdier niet bij die box kan komen als je er geen zicht op kunt houden.
Tip 4: Haal belangrijke 'bronnen' voor het dier weg uit plekken waar het kind bij kan
Net als mensen hechten dieren zich aan bepaalde ‘bronnen’. Een belangrijke bron is bijvoorbeeld een fijne ligplek, een favoriet speeltje of knaagmateriaal. Ook bij de kat kan het gaan om fijne ligplekken, soms om een voerplek of speeltjes, maar ook om de kattenbak. Een andere belangrijke bron voor huisdieren is de voerplek. Bedenk al voor de komst van een kind, waar je deze ‘bronnen’ zo kan plaatsen en laten, dat je kindje er niet bij kan. Het komt nog wel eens voor dat dieren hun ‘bronnen’ willen verdedigen en daarbij agressie inzetten.
Veel dieren geven daarvoor al waarschuwingen af, maar jonge kinderen kunnen die meestal niet herkennen en dus daar al helemaal niet goed op reageren. Maar ook dieren die geen agressie inzetten, hebben eigen bronnen nodig. Zo kan een angstige kat die de weg naar de kattenbak geblokkeerd ziet, op andere plekken gaan plassen. Door vooraf te bedenken waar je alles slim kunt plaatsen, kan het dier vast wennen en voorkom je acuut risicovolle of vervelende situaties later.
Meer weten?
Wil je meer tips om je huisdier te laten wennen aan de komst van een kindje? Of ben je benieuwd of het eerst nemen van een hond of kat een goede voorbereiding is op kinderen of juist niet? Je leest het in de informatiefolder 'Baby en huisdier' van De Gedragskliniek voor Dieren.
Bron: Gedragskliniek voor Dieren, Universiteit Utrecht.